Sąd w Radłowie
W zbiorach starej fotografii natrafiliśmy na zdjęcie sądowego urzędnika podczas wykonywania obowiązków w radłowskim sądzie, co zainspirowało nas to tego, aby przypomnieć radłowianom i wszystkim zainteresowanym naszą lokalną historią sprawę utworzenia w Radłowie sądu, co niewątpliwie przyczyniło się do nobilitacji miejscowości.
Sądu obecnie nie ma, ale budynek przetrwał do dziś; patrząc na pięknie odnowioną elewację można zaryzykować twierdzenie, że wygląda lepiej niż w czasach świetności. Obecnie mieści się w nim ośrodek zdrowia, a w czasach PRL-u pewnie niejeden z nas przyszedł w nim na świat, bowiem rezydowała w nim tzw. porodówka.
Przed wojną piętrowy okazały gmach siedziby sądu prezentowano na pocztówkach z Radłowa, obecnie też nic nie stałoby na przeszkodzie, żeby się nim chwalić, bo należy zapewne do najstarszych, najokazalszych i najładniejszych zabytków architektonicznych miasta Radłowa.
Poniżej, za monografią „Radłów i gmina radłowska” z 2008 r., prezentujemy Państwu krótki rys historyczny tego obiektu:
Po likwidacji w 1860 r. cyrkułów i utworzeniu powiatów wszedł Radłów i pozostałe gminy w skład powiatu brzeskiego, z wyjątkiem Glowa, Siedlca, Łęki Siedleckiej i Sanoki, które należały do powiatu tarnowskiego. Po oddzieleniu instytucji wymiaru sprawiedliwości od administracji utworzone zostały w roku 1868 powiaty sądowe, w tym radłowski. Obejmował on swym zasięgiem również gminy: Borzęcin, Dąbrówka Morska, Dołęga, Górka, Kopacze Księże, Kwików, Niedzielska, Pojawie, Rajsko, Rylową, Rząchową, Strzelce Małe, Strzelce Wielkie, Szczurową, Wolę Przemykowską i Zaborów. Łącznie wchodziło doń 25 gmin administracyjnych i 17 obszarów dworskich, zamieszkałych przez 21 383 mieszkańców, w tym 689 izraelitów. Dla samego Radłowa była to decyzja ważna. Został bowiem, obok Brzeska, Wojnicza i Zakliczyna, siedzibą Sądu Powiatowego, z czym wiązało się umiejscowienie tam kilku instytucji obsługujących mieszkańców prawie ¼ powiatu brzeskiego, w tym urzędu powiatowego, notariatu, stacji szupasowej. Spowodować to musiało napływ inteligencji , urzędników oraz kupców. W 1870 r. obsadę Sądu w Radłowie tworzyli sędzia Michał Liśkiewicz, adiunkt Piotr Fabiański i kancelista Franciszek Chaberski oraz dwóch woźnych.(…) Lokalizacja Sądu w Radłowie zrodziła długotrwały spór ze Szczurową. Od samego bowiem początku pojawiły się próby przeniesienia jego siedziby do Szczurowej, zainicjowane przez Anastazję Kempińską, właścicielkę dóbr w tej miejscowości.(…) W ostatecznej opinii z 1 maja 1869 r. Wydział Powiatowy opowiedział się za utrzymaniem Sądu w Radłowie. W piśmie do Wydziału Krajowego zaznaczono, że mimo obietnicy Kempińskiej wystawienia budynku, „ to jednak nie zobowiązała się wystawić budynków mieszkalnych dla urzędników sądowych, którzy przecież w chatach włościańskich mieszkać by nie mogli, gdy tymczasem w Radłowie mają p.p. urzędnicy odpowiednie domy mieszkalne i porządny budynek na siedzibę sądu, który jaki jest wiemy – jaki by zaś był w Szczurowy wiedzieć apriori nie możemy”. Wskazano też na zbyt dużą odległość Szczurowej od linii kolejowej oraz fatalny stan dróg prowadzących do niej. (…) Ostatecznie Radłów tę batalię wygrał, głównie chyba dzięki zdecydowanemu poparciu powiatowych władz administracyjnych i samorządowych, a także „sile przebicia” właścicieli dóbr radłowskich.
