Literacko-poetycka spuścizna Tadeusza Kryzi

Jakżem o Ciebie Polsko  nie walczył w swym życiu? / Słowem, sercem, uczynkiem jawnie i w ukryciu / Młodością, zdrowiem, pragnieniem i głodem / Pogodą, słotą, spiekotą i chłodem / Walczyłem ciałem, na śmierć słałem ducha / Aż mnie czerwona zdrajców zawierucha / Od powietrza, wolności odgrodziła murem / Ale nic nie trwa wiecznie, powalczę i piórem.

                                                                                                                                                                                                                                      Tadeusz Kryzia „Tadek”

 Zbiory „Radloviana” Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej w Radłowie wzbogaciły się o ważną, niepublikowaną dotąd literacką i poetycką twórczość Tadeusza Kryzi z Woli Radłowskiej – Żołnierza Wyklętego, prawdziwego patrioty, człowieka nieugiętego, z życiowymi zasadami.Z  inicjatywy Konrada Rudzińskiego 15 kwietnia, syn autora Krzysztof Kryzia, oficjalnie przekazał literacką, ojcowską spuściznę bibliotece.

Wśród maszynopisów znajdują się sentymentalno-patriotyczne wiersze, opowiadania: „Panna Jola kochała inaczej” (134 s.), „Panna Rebeka” (140 s.), a także powieść: „Prawdziwe życie” (236 s.) składająca się z trzech części: „Zakazana miłość”, „Szczęśliwy powrót” (trzecia część nie oznaczona tytułem) oraz utwór „Pięćdziesiąt lat później” (86 s.). Wśród przekazanej twórczości jest jedna niezwykłość: „Czwarty rozbiór Polski : Dolina Tamary” (92 s.), utwór spisany wierszem, jak się wydaje, na wzór mickiewiczowskiej epopei „Pan Tadeusz”.

Cechą charakterystyczną twórczości Tadeusza Kryzi, jest przede wszystkim lokalność poruszanych tematów oraz trudnych lat okupacji i okresu powojennego. Jak już wiemy, w tym okresie sam autor był więziony, w sposób wyrafinowany upokarzany przez tzw. władzę ludową. To wstrząsający obraz czasu i ludzi, którzy taką właśnie historię stworzyli.

Twórczość Tadeusza Kryzi dostępna jest w czytelni radłowskiej biblioteki dla wszystkich zainteresowanych. Jest autentycznym źródłem lokalnej informacji sprzed kilku dekad i może być przyczynkiem do wielu opracowań historycznych nieodległej, ale jakże skomplikowanej historii ziemi radłowskiej.

Tadeusz Kryzia ur. się w Woli Radłowskiej w 1923 r., tu uczęszczał do szkoły podstawowej. Działał w organizacji Wolność i Niezawisłość, a w roku 1942 r. wywieziony został na przymusowe roboty do Niemiec. Po powrocie podjął działalność partyzancką. Ukrywał się przez dziesięć lat, przed ubecko-komunistycznym „wymiarem sprawiedliwości”.  Zmarł  w 2005 r. i spoczywa na radłowskim cmentarzu.

                                                                                                                                                                                                       Zbigniew Marcinkowski